RSPG-สถานีบูรพา เป็นเว็บแอพพลิเคชันและฐานข้อมูลภายใต้ศูนย์ประสานงาน อพ.สธ.-ม.บูรพา ที่รวบรวมข้อมูลทรัพยากรในภาคตะวันออกของไทย เปิดให้เข้าใช้งานได้ฟรี โดยสามารถอ้างอิงบทความวิจัยได้ ที่นี่

ระวังโดนมอง! ความลับของหอยเชลล์กับดวงตากว่า 200 ดวง!

คุณกำลังอ่าน
ระวังโดนมอง! ความลับของหอยเชลล์กับดวงตากว่า 200 ดวง!

เผยแพร่ : 13/9/2564

จำนวนผู้เข้าชม : 557

เมื่อพูดถึงหอยเชลล์ คุณจะนึกถึงอะไร? 
A. อาหารอันโอชะ
B. ปั๊มน้ำมันแห่งหนึ่ง 
C. สัตว์น้ำใต้ทะเล

แต่นอกจากคำตอบเหล่านั้นแล้ว หอยเชลล์ยังมีความลับอีกหนึ่งอย่างที่คุณไม่เคยรู้ คือ เป็นเจ้าของดวงตาอันเฉียบคมกว่า 200 ดวง! แล้วเจ้าดวงตาจำนวนมหาศาลเหล่านั้น มีประโยชน์อะไรกับหอยเชลล์ตัวจ้อยกันแน่?! ถ้าอยากรู้แล้ว ตามไปหาคำตอบกันเลย!

หอยเชลล์ นักว่ายแห่งท้องทะเล

หอยเชลล์ หอยพัด หรือ Scallop ที่ฝรั่งเรียกกันนั้น เป็นหอยสองฝาที่อยู่ในกลุ่มมอลคัสก์ (mollusk) ไฟลัม Mollusca  ซึ่งมีความพิเศษจากหอยสองฝาชนิดอื่นๆ คือแทนที่จะรออาหารอยู่เฉยๆ กับที่ เจ้าหอยเชลล์นั้นสามารถว่ายน้ำเพื่อเปลี่ยนที่หาอาหาร หรือหลบหนีศัตรูได้! ซึ่งกล้ามเนื้อที่ใช้ในการตีกรรเชียงว่ายน้ำนั้นก็คือ “กล้ามเนื้อยึดเปลือก” (adductor muscle) ทำหน้าที่ในการเปิดและปิดเปลือกนั่นเอง โดยกล้ามเนื้อยึดเปลือกนั้น มีส่วนช่วยในการเคลื่อนที่ เพราะในการเคลื่อนที่ของหอยเชลล์เกิดจากการขยับของกล้ามเนื้อยึดเปลือก เพื่อเปิดฝาให้น้ำเข้าไปในตัว จากนั้นพอปิดฝาให้สนิท จะดันน้ำออกทางด้านหลังเปลือกทำให้มันเคลื่อนที่ไปข้างหน้าได้

แอบกระซิบว่าเจ้ากล้ามเนื้อที่ว่านั่น เป็นส่วนที่มนุษย์นิยมนำมาปรุงอาหารมากที่สุด เพราะมีรสชาติหวานเฉพาะตัวจากกรดกลูตามิกอิสระ (free glutamic acid) ที่ให้รสอูมามิ (umami) ทำให้ถูกอกถูกใจนักชิมทั่วโลก! และด้วยรูปทรงพัดที่สวยงามของหอยเชลล์ ประกอบกับสีเปลือกหอยที่สว่างโดดเด่น จึงทำให้มันกลายเป็นของสะสมล้ำค่าในปัจจุบัน

เจ้าของดวงตากว่า 200 ดวง

เชื่อว่าหลายคนไม่รู้ว่าหอยมีตา ถึงจะรู้ว่ามีตา แต่ใครจะคิดว่าเจ้าหอยเชลล์ตัวเท่าฝ่ามือ จะมีดวงตากว่า 200 ดวงแบบนี้?! 

เรื่องราวน่าตกใจนี้ มาจากการค้นพบของนักวิจัยแห่งสถาบันวิทยาศาสตร์ไวซ์แมนน์ ประเทศอิสราเอล และนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยลุนด์ประเทศสวีเดน ที่พบว่า จริง ๆ แล้วหอยเชลล์มีดวงตามากถึง 200 ดวง แถมยังมาพร้อมกับประสิทธิภาพการทำงานที่น่าทึ่งเช่นเดียวกันกับกล้องโทรทรรศน์ที่มนุษย์ใช้ในปัจจุบันอีกด้วย 

ดวงตาของหอยเชลล์นั้นมีกระจกเว้าที่ด้านหลัง ซึ่งแตกต่างจากดวงตาของสัตว์ส่วนมากที่มีเลนส์ที่เน้นแสง ส่วนลักษณะของดวงตานั้น ลองคิดภาพตามง่าย ๆ คือเหมือนกับลูกปัดสีฟ้าที่เรียงรายอยู่บริเวณเนื้อเยื่อตรงขอบเปลือกหอย ซึ่งแต่ละดวงตามีความกว้างประมาณ 1 มิลลิเมตร 

ความพิเศษที่ทำให้หอยเชลล์มองเห็นภาพได้ชัดแจ๋ว ก็คือโครงสร้างผลึกใส หรือคริสตัลรูปทรงสี่เหลี่ยมภายในดวงตา ซึ่งทำหน้าที่สะท้อนแสงเข้าสู่เรตินาหรือจอตา โดยสามารถพบคุณสมบัตินี้ได้ในกุ้งบางชนิดและปลาทะเลน้ำลึก

ประโยชน์อันน่าเหลือเชื่อของดวงตา

อีกหนึ่งความพิเศษของดวงตากว่า 200 ดวง คือพวกมันช่วยในการควบคุมการเคลื่อนไหวในขณะที่หอยเชลล์กำลังตีกรรเชียงว่ายน้ำ นอกจากนั้นยังมีฟังก์ชันในการประเมินสิ่งต่าง ๆ รอบข้างได้อย่างแม่นยำ! หมดกังวลการว่ายชนหินหรือปลาตัวเล็กเลยแม้แต่น้อย 

จากความสามารถและประโยชน์อันน่าเหลือเชื่อของระบบมองภาพของหอยเชลล์นั้น ทำให้นักวิจัยหัวหมอหลายคนต่างพูดเป็นเสียงเดียวกันว่า นี่อาจะเป็นหนทางในการศึกษาเพื่อพัฒนานวัตกรรมใหม่ ๆ สำหรับสร้างเป็นอุปกรณ์ทางชีววิทยาที่ใช้ในงานด้านภาพ รวมไปถึงตรวจจับสัญญาณในอนาคตข้างหน้า ไม่แน่ว่าเราอีกไม่กี่ปีข้างหน้า เราอาจมีสิ่งประดิษฐ์จำนวนกว่า 200 ตาเช่นเดียวกับหอยเชลล์ก็เป็นได้ 

Writer

ปองกานต์ สูตรอนันต์

Photographer

ปองพล สูตรอนันต์